Obliczanie śladu węglowego

Jak obliczyć i wykorzystać ślad węglowy w branży przemysłowej: Praktyczny przewodnik dla specjalistów technicznych

Czym jest ślad węglowy?

Ślad węglowy to miara ilości gazów cieplarnianych emitowanych bezpośrednio lub pośrednio w trakcie produkcji, dostarczania i użytkowania produktów lub usług. Jest to kluczowy wskaźnik w ocenie wpływu działalności człowieka na zmiany klimatyczne. Obliczając ślad węglowy, można zidentyfikować główne źródła emisji i opracować strategie redukcyjne mające na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne.

Co składa się na ślad węglowy?

Na ślad węglowy składają się emisje w całym łańcuchu wartości związane z wytworzeniem kupowanych mediów, surowców, usług (np. energii elektrycznej, cieplnej, półproduktów), transportem surowców czy półproduktów, związane z działalnością klienta, dystrybucją czy sprzedażą i utylizacją odpadów.

Jak obliczyć ślad węglowy?

Proces obliczania śladu węglowego zazwyczaj obejmuje trzy główne zakresy emisji, znane jako "scopes":

Scope 1

Emisje bezpośrednie - obejmuje emisje gazów cieplarnianych wytwarzane bezpośrednio przez przedsiębiorstwo. To na przykład spalanie paliw w procesach produkcyjnych, emitowanie gazów z reakcji chemicznych czy procesów fermentacji. Emisje bezpośrednie to takie, które powstają w wyniku spalania paliw we własnych źródłach stacjonarnych lub mobilnych oraz emisji wynikających z własnych procesów technologicznych czy ulatniających się czynników chłodniczych.

Scope 2

Emisje pośrednie z zakupionej energii - obejmuje emisje gazów cieplarnianych powstałe wskutek zużycia zakupionej z zewnątrz i zużywanej przez klienta energii elektrycznej, cieplnej, pary technologicznej czy chłodu.

Scope 3

Pozostałe pośrednie emisje - obejmuje wszystkie pozostałe emisje związane z działalnością firmy, związane z produktem poza granicami przedsiębiorstwa. Powstają w całym łańcuchu wartości – w tym w wyniku wytworzenia surowców lub półproduktów, gospodarowania odpadami, transportu, podróży służbowych pracowników, a nawet korzystania z produktów przez ich docelowych użytkowników. Emisje z 3 zakresu stanowią średnio 78% całego śladu węglowego – choć są najtrudniejsze do obliczenia, to kryją w sobie ukryty potencjał oszczędności finansowych i redukcji emisji.

Czy wiesz, że Twój Scope 3 to tak naprawdę Scope 1 i 2 Twojego dostawcy?

Scope 3 jest wyzwaniem, szczególnie jeśli chcemy otrzymać faktyczne wskaźniki, dające punkt wyjścia do strategii zeroemisyjnych. Kluczowym elementem w precyzyjnym obliczaniu trzeciego zakresu są dostawcy, którzy współpracują i udostępniają wartościowe dane.

Obliczanie śladu węglowego przedsiębiorstwa to proces, który obejmuje szereg kroków. Poniżej znajdziesz podstawowy przewodnik krok po kroku:

1. Zdefiniuj zakres: Zanim zaczniesz obliczać ślad węglowy, zdecyduj, które aspekty działalności przedsiębiorstwa będą uwzględnione. Może to obejmować emisje związane z produkcją, transportem, używanymi materiałami, zużyciem energii, odpadami itp.

Wiele firm wybiera metodę o nazwie ,,od kołyski do bramy” – ten sposób jest dużo bardziej precyzyjny i pozwala zbadać wszystkie procesy, które można zmierzyć, do momentu, kiedy produkt opuszcza zakład produkcyjny.

Druga metoda to ,,od kołyski do grobu” i oznacza zliczenie śladu węglowego przez cały cykl życia produktu (często za pomocą danych uśrednionych). Taka estymacja zawiera między innymi sytuacje, które mogłyby stać się z produktem, ale nie muszą. Z tego właśnie powodu jest mniej dokładna i wybierana przez przedsiębiorców rzadziej.

2. Zbierz dane: Zbierz wszystkie niezbędne dane dotyczące zużycia energii, emisji gazów cieplarnianych, zużycia paliw, zużycia wody, ilości odpadów itp. Dane mogą pochodzić z rachunków, faktur, danych pomiarowych, raportów firmowych.

3. Skonwertuj dane na emisje: Skonwertuj dane dotyczące zużycia energii, paliw, wody itp. na emisje gazów cieplarnianych. Możesz skorzystać z kalkulatorów emisji lub dostępnych średnich współczynników emisji dla różnych rodzajów paliw i energii.

4. Oblicz emisje związane z transportem: Skalkuluj emisje związane z transportem, wliczając emisje z pojazdów firmowych, transportu towarów itp. Możesz użyć na przykład danych dotyczących przejechanych kilometrów, zużytego paliwa czy rodzaju pojazdów.

5. Uwzględnij emisje zewnętrzne: Jeśli Twoje przedsiębiorstwo korzysta z zewnętrznych usług, produktów lub materiałów, uwzględnij także emisje związane z tymi czynnikami. Może to obejmować emisje związane z dostawami i usługami zewnętrznymi.

6. Sumuj wszystkie emisje: Zsumuj wszystkie uzyskane emisje, aby uzyskać całkowite wyniki. Emisje z zakresu pierwszego i drugiego są zazwyczaj łatwiejsze do obliczenia. Głównym wyzwaniem jest pomiar zakresu trzeciego – Scope 3. Protokół GHG wyróżnia 15 kategorii emisji – co składa się na Scope 3?

Upstream

• Zakupione towary i usługi
• Dobra kapitałowe
• Emisje związane z paliwami i energią
• Upstream - transport i dystrybucja
• Odpady powstałe w wyniku działalności
• Podróże służbowe
• Dojazdy pracowników do pracy
• Upstream – wynajęte aktywa

Downstream

• Downstream - transport i dystrybucja produktów
• Przetwarzanie sprzedanych produktów
• Użytkowanie sprzedanych produktów
• Postępowanie ze sprzedanymi produktami po zakończeniu ich użytkowania
• Downstream – wynajęte aktywa
• Franczyzy
• Inwestycje

7. Opracuj raport: Przygotuj raport, który zawiera szczegółowe informacje na temat obliczonych emisji, wraz z ich podziałem na poszczególne kategorie.

8. Zidentyfikuj obszary o największym wpływie: Analizując raport, zidentyfikuj obszary, które mają największy wpływ na ślad węglowy Twojego przedsiębiorstwa. To pozwoli Ci zidentyfikować obszary, na których można skoncentrować działania zmierzające do redukcji emisji.

9. Wprowadź działania redukcyjne: Opracuj plan działania mający na celu zmniejszenie śladu węglowego Twojego przedsiębiorstwa. Może on obejmować inwestycje w efektywność energetyczną, zmiany w procesach produkcji, inwestycje w odnawialne źródła energii czy zmiany w transporcie.

10. Monitoruj postępy: Regularnie monitoruj emisje gazów cieplarnianych, aby śledzić postępy w redukcji śladu węglowego i dostosowywać strategię redukcyjną w razie potrzeby.

Po co obliczać ślad węglowy?

Rosnące stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze jest bezpośrednią przyczyną zachodzących zmian klimatu. Jest to obecnie największe zagrożenie dla współczesnego świata. Obliczając ślad węglowy, robisz krok w stronę wprowadzenia pozytywnych zmian w przedsiębiorstwie. Przełożą się one na szereg korzyści, które możemy podzielić na trzy główne kategorie: środowiskowe (minimalizujesz negatywny wpływ działalności firmy na środowisko), ekonomiczne (optymalizujesz proces produkcyjny, obniżając dotychczasowe nakłady przeznaczone na produkcję) oraz wizerunkowe:

• Świadomość i odpowiedzialność społeczna: Obliczanie śladu węglowego pozwala przedsiębiorstwom zrozumieć i monitorować swoje emisje gazów cieplarnianych, co sprzyja budowaniu pozytywnego wizerunku firmy oraz zwiększa zaangażowanie społeczne.
• Oszczędności finansowe: Identyfikacja głównych źródeł emisji może pomóc w zidentyfikowaniu obszarów, w których można oszczędzić energię i zmniejszyć koszty operacyjne.
• Zgodność z regulacjami: Wdrażanie obliczeń śladu węglowego pozwala firmom na dostosowanie się do coraz bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących emisji gazów cieplarnianych.
• Konkurencyjność rynkowa: Firma, która aktywnie podejmuje działania w kierunku redukcji śladu węglowego, może zyskać przewagę konkurencyjną na rynku, zwłaszcza w kontekście rosnącej świadomości ekologicznej konsumentów.

Jak widzisz, obliczanie śladu węglowego jest kluczowym krokiem dla przedsiębiorstw przemysłowych, dążących do zrównoważonego rozwoju i ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Dla specjalistów technicznych, zrozumienie procesu obliczania śladu węglowego oraz identyfikacja obszarów redukcji emisji stanowi istotną część ich roli w firmie. Przyjęcie podejścia proaktywnego w redukcji emisji może przynieść zarówno korzyści ekologiczne, jak i ekonomiczne dla przedsiębiorstwa.